د کډوالو مرستې نړيواله پروژه (آی ار ای پي) ځينو کډوالو او بې ځايه شويو خلکو ته وړيا قانوني مرستې چمتو کوي.
- آی ار ای پي له ځينو خلکو سره مرسته کوي، چې خدمات پيدا کړي، او د کډوالۍ يا ويزې غوښتنو لپاره چمتوالي ونيسي
- آی ار ای پي د هيڅ دولت، آی او ايم، يا يو اين ايچ سي ار برخه نه ده
- آی ار ای پي نه شي کولای چاته د کډوالۍ حيثيت، يا ويزه ورکړي، يا يې قضيې چټکې کړي
- آی ار ای پي نه شي کولای مالي مرستې چمتو کړي، د هستوګنځي لپاره پيسې ورکړي، يا دندې پيدا کړي
- د آی ار ای پي ټولې مرستې وړيا دي. هيڅوک چې له آی ار ای پي سره شريک دی دا حق نه لري چې له تاسې څخه د پيسو يا نورو خدماتو غوښتنه وکړي.
آی ار ای پي پرېکړه کوي چې له خلکو سره د کډوالۍ د حيثيت لپاره د هغوی د اړتياوو او وړتياوو پر اساس مرستې وکړي. آی ار ای پي دا پرېکړه نه کوي چې له خلکو سره د نورو ټولنيزو يا سياسي يا مذهبي معيارونو پر اساس مرسته وکړي.
دا ويبپاڼه د قانوني پروسو په هکله چې ځينو کډوالو ته مهيا دي، عمومي معلومات ورکوي. دا د انفرادي غوښتنو لپاره د قانوني مشورې په معنی نه دی.
غوښتنې ممکن بدلون ومومي. تل د حکومت یا ادارې څخه وروستي معلومات وګورئ چې ستاسو د غوښتنې په اړه پریکړه کوي.
که تاسو د کډوالۍ په بیړني حالت کې یاست، موږ وړاندیز کوو چې تاسو په هغه هیواد کې د UNHCR دفتر سره اړیکه ونیسئ چیرې چې تاسو اوسیږئ.
- لنډیز
- چټک ایستل څه شی دی؟
- ما اوریدلي چې دا پروسه د ټرمپ په دوره کې بدله شوې. د چټک ایستلو نوي سیاستونه څه دي؟ څنګه پوهېږم چې دا به پر ما اغېز وکړي؟
- څه بدل شول؟ ولې دا بدلونونه مهم دي؟
- د چټک ایستلو په اړه عامې پوښتنې
- که زه د چټک ایستلو په اړه اندېښمن یم، څه کولی شم؟
- اضافي معلومات او سرچینې
لنډیز
دغه مقاله تشریح کوي چې چټک ایستلو څه شی دی او چا ته اغېز کولی شي. دا د ټرمپ د هڅو په اړه معلومات وړاندې کوي چې د 2025 کال جنورۍ کې چټک ایستلو ته پراختیا ورکړي. په دې مقاله کې مهم معلومات عبارت دي له:
د چټک ایستلو پروسې په اړه معلومات،
څوک کولای شي په دې پروسه کې شامل شي،
کله چې تاسو په پروسه کې یاست، څه پېښیږي،
او کله چې یو شخص کولی شي له دې پروسې څخه ووځي ترڅو د متحده ایالاتو کې پاتې کېدو هڅه وکړي.
چټک ایستل څه شی دی؟
چټک ایستل یوه پروسه ده چې د متحده ایالاتو حکومت ته اجازه ورکوي چې ځینې کسان ډیر ژر هېواد څخه وباسي. د بېلګې په توګه، چټک ایستل له اوږدې مودې راهیسې د هغو کسانو د ژر ایستلو لپاره کارول شوی چې پرته له اجازې متحده ایالاتو ته راغلي وي او سرحد ته نیږدې د متحده ایالاتو د مهاجرت افسرانو سره اړیکه نیولې وي.
په چټک ایستلو کې، تاسی د قاضي د لیدلو حق نه لرئ. پر ځای یې، بل حکومتي افسر کولی شي تاسی پرته له دې چې خپل قضیه په محکمه کې وړاندې کړئ، د اخراج کولو حکم ورکړي. کله چې حکم صادر شي، تاسو کولی شئ خپل هیواد ته بېرته ولیږل شئ. د ځینو ملتونو لپاره، تاسو کولی شئ بلې هېواد ته - لکه مکسیکو - هم ایستل شئ.
ما اوریدلي چې دا پروسه د ټرمپ په دوره کې بدله شوې. د چټک ایستلو نوي سیاستونه څه دي؟ څنګه پوهېږم چې دا به پر ما اغېز وکړي؟
د 2025 کال د جنورۍ 23 نېټې پورې، حکومت وایي هغه کسان چې د پیرول یا ویزې پرته د امریکا متحده ایالاتو ته داخل شوي او نه شي کولای ثابت کړي چې دوی په امریکا کې له دوه کالو زیات پاتې شوي دي، کولی شي د چټک اخراج پروسه کې شامل شي. هغه کسان چې د ننوتلو رسمي بندرونو ته ځي او د امریکا متحده ایالاتو ته د داخلیدو غوښتنه کوي، هم کولی شي د چټک اخراج پروسې کې شامل شي.
که تاسی امریکا ته د ویزې یا بل قانوني جواز پرته په تېرو دوه کلونو کې داخل شوي یاست، نو امکان لري چې تاسی د چټک اخراج پروسې ته اضافه شئ. د ۲۰۲۵ کال د جنورۍ ۲۳ نېټې وروسته، حکومت ویلي چې حتی که تاسی د پیرولو سره امریکا ته داخل شوي یاست، حکومت هڅه کوي چې تاسی هم د چټک اخراج پروسې ته اضافه کړي. د حکومت په وینا، اوس دوی امریکایي مهاجرت چارواکو ته وویل چې د هغو کسانو پیرول بیا کتنه وکړي چې د ځانګړو پیرول پروګرامونو لاندې داخل شوي او وګوري که دوی د چټک اخراج پروسې کې شاملیږی. حکومت ویلي چې دا پرېکړه د هغو کسانو په اړه ده چې د CBP One ټاکنو سره داخل شوي، یا هغه کسان چې د کیوبا، هایتی، نیکاراګوا، یا وینزویلا د اتباعو په توګه پیرول ترلاسه کړي. دا ممکن نورو کسانو ته هم پلي شي.
هغه کسان چی په دې وضعیت کی دی، که دوی دمخه په مهاجرت محکمه کې د پناه غوښتنه لرئ، حکومت ممکن هڅه وکړي چې د دوی قضیه پای ته ورسوي او د چټک اخراج پروسې ته اضافه کړي. حکومت وایي چې دوی دا پالیسي په هغو کسانو باندې زیات پلي کوي چې یو کال یا زیات له پیرولو سره داخل شوي او تراوسه یې پناه غوښتنه نه ده کړې.
څه بدل شول؟ ولې دا بدلونونه مهم دي؟
له دې بدلونونو دمخه، یوازې هغه کسان چې په امریکا کې داخل شوي وو او د امریکا حکومت له ۱۰۰ میلۍ څخه دننه او د هېواد ته د ننوتلو له ۱۴ ورځو څخه مخکی ونیول شول، کولی شول چې د چټک اخراج پروسې ته اضافه شي.
اوس، که تاسی د ویزې یا بل قانوني جواز پرته په تېرو دوه کلونو کې امریکا ته داخل شوي یاست، امکان لری چی تاسی د چټک اخراج پروسې ته اضافه شئ. دا مهمه نه ده چې تاسو له سرحده څومره لرې یاست. دا په دی معنې ده چې اوس د امریکا په دننه کې ډیر کسان د چټک اخراج پروسې ته اضافه کیدی شي.
د چټک ایستلو په اړه عامې پوښتنې
که زه د چټک ایستلو پروسې لاندې راوستل شم، ایا زه لا هم کولی شم د پناه یا د پاتې کېدو لپاره بله اجازه وغواړم؟
په چټک ایستلو پروسه کې، تاسی یوازې کولای شئ یو پروسه پیل کړئ تر څو معلومه شي چې ایا تاسی ته د پناه غوښتنې یا د پاتې کېدو بل ډول اجازه ورکول کېدای شي که نه. که تاسی د چټک ایستلو پروسې لاندې یاست، تاسی نشئ کولی د پناه غوښتنه وکړئ تر څو چې د متحده ایالاتو حکومت پرېکړه ونه کړي چې تاسی ته د دې غوښتنې اجازه ورکوي.
زه څنګه کولی شم د متحده ایالاتو حکومت څخه وغواړم چې ماته د پناه غوښتنې اجازه راکړي؟
که تاسی له خپل هېواد ته د بیرته تګ څخه ویره لرئ، او دا ویره د متحده ایالاتو دولتي چارواکو ته بیان کړئ، نو باید تاسی ته یو مرکه درکړل شي. هغه څه چې تاسی په دې مرکه کې وایئ، د متحده ایالاتو حکومت ته به دا پرېکړه اسانه کړي چې ایا تاسی ته د پناه غوښتنې یا په متحده ایالاتو کې د پاتې کېدو بل ډول اجازه ورکول کیږي که نه.
خو دا ډېره مهمه ده چې په یاد ولرئ، د مهاجرت چارواکي مکلف نه دي چې تاسی څخه وپوښتي چې ایا تاسی ویره لرئ یا که تاسی غواړئ د پناه غوښتنه وکړئ. دا پدې معنی ده چې دوی به احتمالاً تاسی ته دا پوښتنه ونه کړي. له همدې امله، که تاسی بیرته تګ ته ویره لرئ، نو باید دا ویره د متحده ایالاتو چارواکو ته ژر تر ژره او تر ممکن حده ډېر ځل تشریح کړئ. تاسی کولی شئ دا معلومات له یو کس څخه زیات ته ووایئ، او څو ځله یې تکرار کړئ.
دا هم مهمه ده چې پوه شئ، که تاسی له خپلې کورنۍ سره یاست، نو ممکن تاسی له هغوی څخه جلا کړئ. له همدې امله، که تاسی ویره لرئ، باید ستاسی د کورنۍ هر غړی پوه شي چې دا پروسه څنګه کار کوي، او باید دوی هم د متحده ایالاتو د مهاجرت چارواکو ته ژر تر ژره او تر ممکن حده ډېر ځل تشریح کړي چې دوی ولې بیرته تګ ته ویره لري. دا خبره د ماشومانو لپاره هم صدق کوي.
د مرکې بهیر څنګه کار کوي؟
که تاسی د متحده ایالاتو د مهاجرت چارواکو ته ووایئ چې خپل هېواد ته د بیرته تګ ویره لرئ، باید تاسی ته یوه مرکه درکړل شي. د شرایطو له مخې، دا مرکه ممکن "د باور وړ ویرې مرکه" (Credible Fear Interview) یا "د معقولې ویرې مرکه" (Reasonable Fear Interview) وبلل شي. د دې مرکې اساسي هدف دا دی چې د مهاجرت چارواکي پوه شي چې تاسی ولې بیرته تګ ته ویره لرئ او ایا دا ویره تاسی ته دا حق درکوي چې په متحده ایالاتو کې د پاتې کېدو لپاره درخواست وکړئ که نه.
یاد ولرئ چې دا مرکه تاسی ته پناه نه درکوي. که تاسی دا مرکه بریالۍ کړئ، نو یوازې تاسی ته د پناه غوښتنې د درخواست کولو فرصت درکول کېږي.
تاسی کولی شئ د دې مرکو په اړه نور معلومات دلته ومومئ.
ایا زه به توقیف شم (په حراست کې وساتل شم) که زه په چټک ایستلو کې شامل شم؟
هو، امکان شته چې توقیف شئ، او دا ډېره عادي ده. زیاتره کسان چې د چټک ایستلو پروسې ته داخلېږي، د امریکا د مهاجرت چارواکو له خوا توقیف کېږي تر څو د دوی د ایستلو پروسه پیل شي یا د مرکې بهیر بشپړ شي. توقیف کېدل یعني دا چې تاسی به په حراستي مرکز کې ساتل کېږئ.
ایا زه د چټک ایستلو په پروسه کې وکیل لرلی شم؟
هو، تاسی حق لرئ چې وکیل ولرئ. چټک ایستل ډېر ژر ترسره کېږي، نو مهمه ده چې ژر تر ژره له وکیل سره تماس ونیسئ.
که تاسی توقیف شئ، حق لرئ چې د وکیل غوښتنه وکړئ او همداراز د وکیل موندلو لپاره تلیفوني تماس ونیسئ. (دې معنا چې چارواکي نشي کولای تاسی د وکیل غوښتنې یا تلیفوني تماس اخیستو څخه منع کړي.)
مهمه ده چې هیڅ سند لاسلیک نه کړئ که یې نه پوهېږئ. که تاسی له خطر سره مخ یاست چې ښايي د چټک ایستلو پروسې ته داخل شئ، نو غوره ده چې له کوم وکیل سره مخکې له مخکې مشوره وکړئ.
زه څنګه له چټک ایستلو څخه خلاصېدای شم؟ ایا زه قاضي ته تللی شم؟
که تاسی د باور وړ ویرې مرکه (Credible Fear Interview) یا د معقولې ویرې مرکه (Reasonable Fear Interview) بریالۍ کړئ، نو ستاسی قضیه به د مهاجرت محکمې ته ولیږل شي، چې هلته به تاسی د قاضي پر وړاندې خپل قضیه وړاندې کړئ.
خو که تاسی د امریکا مهاجرت چارواکو ته د خپل هېواد ته د بیرته تګ د ویرې په اړه څه ونه ویل، یا که مو د ویرې مرکه بریالۍ نه کړه، نو مهاجرت چارواکي کولی شي چې پرته له دې چې قاضي ته ولاړ شئ، تاسی ژر تر ژره له هېواده وباسي. که تاسی د چټک ایستلو پروسې څخه خلاص شئ او مهاجرت محکمې ته لاړ شئ، نو بیا هم امکان لري چې د خپل ټول قضايي بهیر پر مهال توقیف پاتې شئ.
که زه د چټک ایستلو په اړه اندېښمن یم، څه کولی شم؟
هر هغه څوک چې په امریکا کې دایمي قانوني استوګنه نه لري او له دوو کلونو څخه کم وخت وړاندې یې امریکا ته داخلېدل، باید که ممکن وي، د خپلې قضیې لپاره له یو مهاجرت وکیل سره مشوره وکړي. موږ دقیقاً نه پوهېږو چې د امریکا مهاجرت چارواکي به دا نوې پالیسۍ څنګه عملي کوي.
که تاسی د چټک ایستلو په اړه اندېښمن یاست، نو ځینې مهم اسناد باید تل له ځان سره وساتئ، څو که د قانون پلي کوونکي چارواکي تاسی ودروي، نو دا اسناد ولرئ. دا اسناد شامل دي:
- که تاسي په امریکا کې قانوني استوګنه لرئ*
د خپل قانوني وضعیت ثبوت، لکه هغه اسناد چې ستاسي د مهاجرت یا تابعیت وضعیت څرګندوي.
- که ستاسي قضیه د محکمې لاندې وي یا تاسي د مهاجرت درخواست کړی وي*
اسناد یا نور شواهد چې ښيي تاسي خلاصه قضیه یا درخواست لرئ. بدبختانه، حکومت لا هم ممکن تاسي د چټک ایستلو پروسې ته داخل کړي.
- که تاسي له دوو کلونو څخه ډېر وخت وړاندې امریکا ته داخل شوي یاست*
هغه اسناد چې ښيي تاسي څومره موده په امریکا کې ژوند کړی. دا اسناد کیدای شي د الوتنې ټکټونه، د ایالت پېژندپاڼې، د کتابتون کارتونه، د پوستې د مهر شوي لیکونه چې ستاسي نوم او پته لري، د ښوونځي ریکارډونه، د کور کرایه لیکونه، او نور ورته اسناد وي چې ښيي تاسي له دوو کلونو څخه ډېر وخت په امریکا کې اوسېدلي یاست.
یادونه: تاسو مکلف نه یاست چې د خپل مهاجرت وضعیت په اړه پوښتنو ته ځواب ورکړئ. د خپلو حقوقو په اړه د لا زیاتو معلوماتو لپاره، مهرباني وکړئ دلته وګورئ
اضافي معلومات او سرچینې
NILC Know Your Rights Expedited Removal Expansion
National Immigrant Justice Center: Know Your Rights if You Encounter ICE